Hoe maak je een zwakke school weer sterk? Directeur Jan-Willem Dienske koos voor de talentgerichte aanpak van Kompels. ‘Als je het onderwijs wilt verbeteren, moet je beginnen bij de basis’, zegt hij. Door te focussen op individuele talenten en onderling vertrouwen hoopt Dienske De Apollo weer op de rails te krijgen.
Jan-Willem Dienske begon in augustus 2023 als directeur van De Apollo in Amsterdam. Niet lang na zijn aantreden ging er een schok door de school: de onderwijsinspectie beoordeelde zowel het vmbo als de havostroom als ‘zeer zwak’. ‘Waar hebben we steken laten vallen?’ Met die vraag ging Dienske aan de slag. ‘Als je het onderwijs wilt verbeteren, moet je beginnen bij de basis’, vertelt Dienske. ‘We hebben van de inspectie een duidelijke opdracht gekregen. Daaraan kunnen we alleen werken als het MT als één team samenwerkt. Dat roept vragen op als: is het MT eigenlijk wel een eenheid? Hoe goed kennen we elkaar?
Via een collega-directeur die eenzelfde traject had gelopen, kwam Dienske in contact met Kompels. ‘Ik haakte aan op de mensgerichte aanpak. Het gaat om het ontdekken van je eigen en elkaars kwaliteiten en hoe je die binnen de school effectief inzet.’ Kompels werkt volgens de wetenschappelijk onderbouwde Strengths Based Development van Gallup. Mensen leren met deze aanpak om hun natuurlijke talenten te ontdekken en verder te ontwikkelen. ‘Binnen het coachingstraject is er ruimte voor het individu als onderdeel van het geheel. Dat sprak mij aan’, zegt Dienske.
Gallup CliftonStrengths
Dienske koos voor het op maat gemaakte HPT-traject van Kompels. Dit programma bestaat uit individuele coachingsessies en gezamenlijke bijeenkomsten met Dienske en de drie teamleiders van de school. Zoals elk traject begint alles met het invullen van de Gallup-vragenlijsten, CliftonStrengths. Dat levert een overzicht op van ieders individuele kwaliteiten. ‘Voor een goede samenwerking is het noodzakelijk te weten hoe je zelf en anderen vanuit hun eigen drive en overtuiging handelen’, vertelt Dienske. ‘Vanuit onderling begrip voor elkaars beweegredenen, is het gemakkelijker om bepaalde keuzes of opvattingen te bevragen.’ Als voorbeeld noemt Dienske zijn collega die over een sterk empathisch vermogen beschikt. Empathie is een waardevolle kwaliteit in het onderwijs, maar in de samenwerking kan te veel empathie ook tot vertraging leiden. Dienske legt uit: ‘Wanneer je constant bang bent om uit verbinding te raken of iemand te kwetsen, kan het lastig zijn om ingewikkelde gespreken te voeren of moeilijke besluiten te nemen. Toch moet je dat soms doen om verbeteringen te bewerkstelligen. Dankzij de CliftonStrengths en de coachingsgesprekken die volgden, kunnen we elkaar ondersteunen wanneer een bepaalde eigenschap in een specifieke situatie minder effectief is. We werken effectiever samen in een team waar iedereen zich gezien en gekend voelt.’
In verbinding
Naast de teamsessies richt het HPT-traject zich ook op individuele coaching. ‘Tijdens deze gesprekken gaat het om je eigen intrinsieke motivatie in relatie tot je kwaliteiten’, legt Dienske uit. ‘Waar staan jouw drijfveren onder druk? Waarom loop ik in bepaalde situaties vast? Je legt je persoonlijke dilemma’s op tafel.’ Voor Dienske waren de gesprekken erg leerzaam. Wat leverde het hem op? ‘Ik snap nu beter waar mijn onrust en onvrede vandaan komt’, vertelt hij openhartig. ‘Ik denk vaak tien stappen vooruit. Het risico is dat ik zover voor de troepen uitloop dat mensen in het proces afhaken. Dat is niet wenselijk. Als nieuwe directeur moet je juist samen met je team aan de stevige opdracht van de inspectie werken.’ De gesprekken met Kompels leerde Dienske om zo nu en dan een stap terug te doen. ‘Op die manier blijf ik in verbinding met de mensen om mij heen’, verklaart hij. ‘Uiteindelijk geeft dat veel meer rust. Het kan best eenzaam zijn als directeur. Het besef dat we deze klus als team klaren, geeft mij vertrouwen. We vonden elkaar al op de inhoud, maar dankzij de coaching durven we ook ons eigen kwetsbaarheden te delen. Die onderlinge synergie is heel waardevol.’
Uiteindelijk heeft de hele school profijt van de eenheid binnen het team ‘Medewerkers zien het MT nu steeds meer als één geheel zijn. Er is meer duidelijkheid over de rollen van de teamleden. Ook de verwachtingen worden steeds helderder.’ Dat laatste is erg belangrijk in een onderwijsorganisatie, benadrukt Dienske. ‘Als regels en uitzonderingen per teamleider verschillen, kunnen leraren gaan shoppen. Dat schaadt de organisatie. Wanneer je als MT met één stem spreekt en onderling vertrouwen uitstraalt, creëer je een gezond werkklimaat voor alle medewerkers.’
Klaar voor de toekomst
Het HPT-traject op De Apollo is inmiddels afgerond. ‘Het MT heeft de verbeterpunten nu scherp voor ogen. Die gaan we nu vertalen naar concrete stappen. We zullen een verbeterslag moeten doormaken om weer een voldoende van de inspectie te krijgen. Met de solide basis van onderling vertrouwen en een open communicatie zijn we opgewassen tegen die uitdaging.’ Of Dienske Kompels hulp daarbij nog kan gebruiken? ‘Om eerlijk te zijn: ik gun al mijn collega’s een coachingstraject. Inzicht in je eigen en elkaars kwaliteiten draagt enorm bij aan zowel de samenwerking op school als je eigen werkgeluk en dus op de kwaliteit van je onderwijs. Voor onze school is het nu niet haalbaar om zo’n traject voor alle mederwerkers te organiseren. Maar ik kan me goed voorstellen dat ik bepaalde vakgroepen waar de samenwerking stroef loopt, begeleiding van Kompels aanbied. De school is het waard.’
Jan-Willem Dienske is directeur van De Apollo, een kleinschalige school in Amsterdam voor leerlingen van het vmbo-t en havo met een extra ondersteuningsbehoefte.
